Sen querer, en ocasións xogamos ao teléfono roto cos coñecementos científicos. Quen non oíu algunha vez iso de que non hai que espertar nunca a un sonámbulo ou que a vitamina C prevén arrefriados? Moitos destes mitos son distorsiones de feitos científicos que, debido en parte ao descoñecemento e a complexidade do tema, e en parte ao boca a boca ou ao “artigo a artigo”, vanse transformando ata cambiar completamente a mensaxe. Estes mitos científicos poden parecer inofensivos pero nalgúns casos poden ter graves consecuencias. Os neuromitos son crenzas erróneas sen fundamento de como funciona o cerebro e afectan a como debería ser a práctica educativa. Estes neuromitos provocan que se sigan liñas de aprendizaxe que en realidade son pouco eficaces. Por iso, neste post imos tentar desmontar algúns dos neuromitos que afectan á educación dos nosos nenos e nenas.

Hemisferio cerebral predominante. Es creativo ou racional? Seguro que lestes algunha vez un artigo con ese título onde se explica que as persoas co lado dereito do cerebro predominante son máis creativas mentres que as persoas co lado esquerdo como predominante son máis racionais. Este mito foi creándose a partir da localización de funcións específicas en distintas partes do cerebro. Pero, aínda que é verdade que existen funcións lateralizadas, o cerebro funciona como un todo e a información flúe entre ambos os hemisferios. Este neuromito pode levar a terribles consecuencias no ámbito educativo, provocando por exemplo que alguén etiquetaxe como “racional” néguese a realizar actividades etiquetadas como “creativas” porque cre que nunca será bo niso.

neuromitos hemisferio creatividad

Usamos só un 10% do noso cerebro. Este é un dos neuromitos máis estendidos xa que é bastante reconfortante pensar que temos moito máis potencial por desenvolver. Atópase tan arraigado que mesmo propiciou a venda de produtos para aumentar o rendemento cerebral. Con todo, non hai ningún estudo científico que demostre tal cousa. O cerebro, en liñas xerais, foi aumentando o seu tamaño ao longo da historia evolutiva e ademais é o órgano que consome máis enerxía en relación ao seu tamaño. Por iso, tería pouco sentido evolutivo investir tanto nun órgano do cal só aproveitamos o 10%. Ademais, grazas ás novas técnicas de visualización cerebral demostrouse que mesmo cando durmimos todas as partes do cerebro presentan algún nivel de actividade.

Os primeiros anos son os únicos importantes para a aprendizaxe. Non se pode negar que que os primeiros anos son decisivos para a aprendizaxe, pero o noso desenvolvemento cerebral non termina ao cumprir os 12 anos ou ao acabar o ensino formal. A neuroplasticidad do noso cerebro dános a capacidade de aprender en calquera etapa de de a vida. Este neuromito está ligado ao de que “as neuronas non se rexeneran”, tamén falso. Como podedes imaxinar este neuromito é dos máis perigosos, debido a que pode levarnos a pensar que aprender cousas novas é imposible ao cumprir certa idade e chegar ao momento no que non queiramos nin tentalo Pero a todas as idades pódese aprender algo novo!

 

neuromitos edad aprendizaje

Estilos de aprendizaxe. Ultimamente está moi estendida a idea da aprendizaxe segundo distintos estilos, por exemplo visual, auditivo ou kinestésico. É tal a crenza que moitos/ as docentes realizan as súas programacións pensando nas preferencias de cada estudante. É dicir, que se un neno prefire o estilo auditivo, adaptarase toda a programación para ser impartida unicamente neste estilo. É verdade que cada persoa interacciona de maneira distinta coa contorna e poida que un atópese máis interesado nos estímulos visuais ou auditivos, pero iso non inflúe na aprendizaxe. O certo é que debe ensinarse utilizando diversas estratexias con todos os/ as estudantes, xa que a aprendizaxe mellora cunha estimulación de todos os sentidos.

Estes son só algúns dos neuromitos máis estendidos e que temos que tentar erradicar. É moi importante ser críticos coa nova información e coa que levamos tempo difundindo sen saber de certo (e nunca mellor devandito) se é correcta.