Cada vez escóitase máis falar da importancia da innovación en todos os ámbitos para poder ter éxito no futuro, pero é común que moitas veces enténdase innovación dunha maneira errónea e lévenos por un camiño moi distinto, non sempre beneficioso ou non orientado cos principais obxectivos do noso centro. Parece que innovar é só facer proxectos de robótica ou similares, pero nós cremos que é algo moito máis profundo.
Primeiramente, que é a innovación?
Hai moitas definicións similares de innovación pero imos quedar para este propósito coa seguinte: “Innovación é un cambio que introduce novidades, e que se refire a modificar elementos xa existentes co fin de melloralos ou renovalos”.
Poderiamos dicir por exemplo que redeseñar unha aula de maneira que os alumnos estean máis cómodos para realizar a actividade é unha innovación.
Pero como chegamos a xerar esa innovación?
Aquí é onde entra en xogo a creatividade. A nós gústanos definir a innovación como a posta en marcha das ideas xeradas. Así pois a creatividade é a base da innovación. Pode existir creatividade sen innovación, pero é moi difícil que exista innovación sen creatividade.
Chegamos agora a unha pregunta aínda máis compricada, que é a creatividade?
Unha das definicións que podemos atopar define a creatividade como a capacidade de xerar novas ideas ou conceptos, de novas asociacións entre ideas e conceptos coñecidos, que habitualmente producen solucións orixinais, pero se navegamos un pouco máis poderemos atopar unha chea de diferentes definicións que nos permiten expresar o mesmo. Poderiamos dicir que ata a súa definición pode ser creativa. A nosa profesora experta en creatividade Carmela cóntanos que: “A creatividade é ver algo onde ninguén ve nada”
Esa capacidade creativa témola moi identificada os nenos e nenas que sempre están a crear historias na súa cabeza, con todo cando preguntamos en grupos de adultos/as quen se considera creativo, aproximadamente o 5% das persoas levanta a man. A que podemos achacar isto? É que só 5 persoas de cada 100 son creativas? Que sucede para que así sexa desde que somos nenos/as ata que nos convertemos en adulto/as?
Nós identificamos que existen certos factores que condicionan a nosa capacidade creativa e por iso as nosas posibilidades de innovar.
Factores chave para innovar:
- Confianza: debemos realizar actividades que reforcen a confianza do alumnado, nunca castigar o diferente polo feito de ser diferente. Pequenas malas experiencias de non ser aceptadas ideas diferentes levarán a que esa persoa deixe de expoñer as súas novas ideas e con iso deixe de crer en se mesma e ser creativa.
- Traballo en equipo: para que unha idea funcione debe ser integrada nos equipos de traballo, tanto a nivel alumnado, como a nivel profesorado. Debemos traballar conxuntamente na súa implementación e dar valor a todos os membros do equipo coas súas respectivas responsabilidades. É tan importante a cabeza visible, o director ou directora como o profesorado substituto.
- Contorna favorable: debemos crear unha contorna de traballo favorable no que se potencien as boas novas e propostas de mellora.
- Pensamento integrador e global: como educadores debemos manter unha visión global das cousas importantes de fronte á aprendizaxe, sen estancarnos en detalles pouco relevantes.
- Experimentación: aceptar o fallo como algo necesario dentro da aprendizaxe. Transmitir que os erros son parte do proceso e que a experimentación sen erro non existe. Se creamos unha cultura de medo ao erro, estaremos a matar toda posible innovación.
- Optimismo: ser optimista cando se quere innovar é quizais a máis importante das actitudes. Atopámonos diariamente con multitude de obstáculos que debemos superar e sen iso optimismo é case imposible.
- Xeración de empatía: traballar a empatía entre os alumnos e alumnas é moi importante, pero o é máis aínda entre os profesores e profesoras. Se non somos capaces de facelo entre nós non seremos capaces de ensinalo.
Como profesores/as debemos ter en conta todos estes factores para tratar de crear unha cultura innovadora dentro dos nosos centros. É a partir de aí cando poderemos realizar proxectos innovadores co noso alumnado, integrando todo tipo de novas tecnoloxías como a impresión 3D ou a robótica, ou simplemente facendo un cambio nos horarios, deseño de actividades, organización, etc. Cal será a túa próxima innovación? 😉
